Stáhta Mánáidviessu Finnmárkus lea gelbbolašvuođaviessu nuoraide ja erenoamáš rašis rávisolbmuide geat deaivvadit riekteapparáhtain.
Finnmárkku Mánáidviessu rahppui ođđajagimánu 1. beaivvi 2024. Mii gokčat Finnmárkku fylkka ja mis lea dasa lassin nationála ovddasvástádus sámi mánáin miehtá riikka. Mii leat Girkonjárggas ja Álttás. Kárášjohkii mii oažžut doaimma jagi 2025 mielde.
Finnmárkku Mánáidviesus lea nationála ovddasvástádus sin ektui geain lea sámigiella ja/dahje kultuvraduogáš. Mis leat sámegielat ráđđeaddit ja ráđđeaddit geain lea sámi kultuvragelbbolašvuohta. Jus lea dárbu sámi gelbbolašvuhtii, de mii boahtit dan mánáidvissui gos lea dárbu. Bargit leat siviila bargit, ja buohkain geat barget čuovvolemiin ja dikšumiin lea viiddis mánáidfágalaš gelbbolašvuohta.
Mánáidviessu lea mánáide ja nuoraide geat balahuvvojit ahte sii leat gillán, dahje leat vihtan veahkaválddálašvuođa dahje seksuálalaš illásteami. Fálaldat lea maiddái rávisolbmuide geain lea doaimmashehttejupmi dahje rávisolbmuide geat leat erenoamáš rašis dilis.
Vuolggasadji boahtit midjiide lea váidit ášši politiijaide. Politiijat galget dutkama oktavuođas dutkat mánáidviesus olbmo gii sáhttá leat vásihan dahje lea vihtan veahkaválddálašvuođa dahje seksuálalaš illásteami. Dasa lassin sáhttá politiija dutkat mánáidviesus nuoraid geat leat seksuálalaččat loavkašuhttán earáid.
Mánáidviesu jurdda lea ahte buot almmolaš ásahusat galget boahtit dohko gos mánát leat. Ollu iešguđetlágan ovttasbargoguoimmit čoahkkanit danne Stáhta mánáidvissui Finnmárkui. Ulbmil lea nannet mánáid riektesihkarvuođa ja fuolahit buori ollislaš fuolaheami mánáide ja bearrašiidda.
Mánáidviessu fállá:
Vuostáiváldin ja láhčin dutkamuššii boahtti olbmuide ja sin čuovvuide.
Heivehuvvon dutkamat.
Medisiinnalaš iskkadeamit heivehuvvon mánáid dohkálaš birrasii.
Doaresbealát ovttasbargu ovdal, dutkama vuolde ja maŋŋil.
Dikšundárbbu árvvoštallan.
Čuovvoleapmi ja dikšu.
Doarjja ja bagadeapmi mánáide ja oapmahaččaide.
Ráđđeaddin ja ráđđádallan almmolaš aktevrraide ja priváhta olbmuide. Fágaovddideapmi ja gelbbolašvuođa bajideapmi veahkaválddi ja seksuálalaš illastemiid birra.
Mánáidviesus lea:
Lanjat heivehuvvon mánáidde.
Latnja gos sáhttá čađahit heivehuvvon jearahallamiid jietna/govva báddemiin ja videokonferánssain.
Medisiinnalaš dutkanlatnja.
Buori boradanlanjat gos lea sihke biepmu ja juhkamuš.
Mihttomearri:
Buori fuolaheami ja buoret riektesihkarvuođa mánáide ja nuoraide gitta 16 jahkásaččaide veahkaválddálašvuođa ja seksuálalaš illásteami áššiin.
Fálaldat guoská maiddái rávisolbmuide geain lea doaimmashehttejupmi, dahje eará rašes olbmuide.
Unnidit noađi mánáide ja oapmahaččaide dakko bokte ahte láhčit ollislaš áimmahuššama.
Ovddidit ovttasbarggu ja sihkkarastit buori diehtojuohkima fágaásahusaid gaskka.
Jođánis álggaheapmi ja heivehuvvon gažademiid čađaheapmi.
Sihkkarastit jođánis veahki ja divššu viidáseappot go lea dárbu.
